Class 6 Sanskrit Chapter 10
दशमः पाठः- कृषिकाः कर्मवीराः
Question 1:
उच्चारणं कुरुत-
| सूर्यस्तपतु | जीर्णम् | शीतकालेऽपि |
| वारयितुम् | ग्रीष्मे | सस्यपूर्णानि |
| पदत्राणे | कण्टकावृता | क्षुधा-तृषाकुलौ |
ANSWER:
विद्यार्थी इसे स्वयं पढ़ें
Question 2:
श्लोकांशान् योजयत-
| क | ख | |
| गृहं जीर्णं न वर्षासु | तौ तु क्षेत्राणि कर्षतः। | |
| हलेन च कुदालेन | या शुष्का कण्टकावृता। | |
| पादयोर्न पदत्राणे | सस्यपूर्णानि सर्वदा। | |
| तयोः श्रमेण क्षेत्राणि | शरीरे वसनानि नो। | |
| धरित्री सरसा जाता | वृष्टिं वारयितुं क्षमम्। |
ANSWER:
| क | ख | ||
| गृहं जीर्णं न वर्षासु | वृष्टिं वारयितुं क्षमम्। | ||
| हलेन च कुदालेन | तौ तु क्षेत्राणि कर्षतः। | ||
| पादयोर्न पदत्राणे | शरीरे वसनानि नो। | ||
| तयोः श्रमेण क्षेत्राणि | सस्यपूर्णानि सर्वदा। | ||
| धरित्री सरसा जाता | या शुष्का कण्टकावृता। |
Question 3:
उपयुक्तकथनानां समक्षम् 'आम्' अनुपयुक्तकथनानां समक्षं 'न' इति लिखत-
| यथा- कृषकाः शीतकालेऽपि कर्मठाः भवन्ति। | आम् |
कृषकाः हलेन क्षेत्राणि न कर्षन्ति। | न |
| (क) कृषकाः सर्वेभ्यः अन्नं यच्छन्ति। | |
| (ख) कृषकाणां जीवनं कष्टप्रदं न भवति। | |
| (ग) कृषकः क्षेत्राणि सस्यपूर्णानि करोति। | |
| (घ) शीते शरीरे कम्पनं न भवति। | |
| (ङ) श्रमेण धरित्री सरसा भवति। |
ANSWER:
| यथा- कृषकाः शीतकालेऽपि कर्मठाः भवन्ति। | आम् |
कृषकाः हलेन क्षेत्राणि न कर्षन्ति। | न |
| (क) कृषकाः सर्वेभ्यः अन्नं यच्छन्ति। | आम् |
| (ख) कृषकाणां जीवनं कष्टप्रदं न भवति। | न |
| (ग) कृषकः क्षेत्राणि सस्यपूर्णानि करोति। | आम् |
| (घ) शीते शरीरे कम्पनं न भवति। | न |
| (ङ) श्रमेण धरित्री सरसा भवति। | आम् |
Question 4:
मञ्जूषातः पर्यायवाचिपदानि चित्वा लिखत-
| रविः | वस्त्राणि | जर्जरम् | अधिकम् | पृथ्वी | पिपासा |
| वसनानि | ........................... |
| सूर्य | ........................... |
| तृषा | ........................... |
| विपुलम् | ........................... |
| जीर्णम् | ........................... |
| धरित्री | ........................... |
ANSWER:
| वसनानि | वस्त्राणि |
| सूर्य | रविः |
| तृषा | पिपासा |
| विपुलम् | अधिकम् |
| जीर्णम् | जर्जरम् |
| धरित्री | पृथ्वी |
Question 5:
मञ्जूषातः विलोमपदानि चित्वा लिखत-
| धनिकम् | नीरसा | अक्षमम् | दुःखम् | शीते | पार्श्वे |
| सुखम् | ........................... |
| दूरे | ........................... |
| निर्धनम् | ........................... |
| क्षमम् | ........................... |
| ग्रीष्मे | ........................... |
| सरसा | ........................... |
ANSWER:
| सुखम् | दुःखम् |
| दूरे | पार्श्वे |
| निर्धनम् | धनिकम् |
| क्षमम् | अक्षमम् |
| ग्रीष्मे | शीते |
| सरसा | नीरसा |
Question 6:
प्रश्नानाम् उत्तराणि लिखत-
(क) कृषकाः केन क्षेत्राणि कर्षन्ति?
(ख) केषां कर्मवीरत्वं न नश्यति?
(ग) श्रमेण का सरसा भवति?
(घ) कृषकाः सर्वेभ्यः किं किं यच्छन्ति?
(ङ) कृषकात् दूरे किं तिष्ठति?
(ख) केषां कर्मवीरत्वं न नश्यति?
(ग) श्रमेण का सरसा भवति?
(घ) कृषकाः सर्वेभ्यः किं किं यच्छन्ति?
(ङ) कृषकात् दूरे किं तिष्ठति?
ANSWER:
(क) कृषकाः हलेन कुदालेन च क्षेत्राणि कर्षन्ति।
(ख) कृषिकाणां कर्मवीरत्वं न नश्यति।
(ग) श्रमेण धारित्री सरसा भवति।
(घ) कृषकाः सर्वेभ्यः शाकम्, अन्नम्, दुग्धम् च यच्छन्ति।
(ङ) कृषकात् दूरे सुखम् तिष्ठति।
