Class 7 Sanskrit Chapter 10
दशमः पाठः - विश्वबंधुत्वम्
Question 1: उच्चारणं कुरुत-
| दुर्भिक्षे | राष्ट्रविप्लवे | विश्वबन्धुत्वम् |
| विश्वसन्ति | उपेक्षाभावाम् | विद्वेषस्य |
| ध्यातव्यम् | दुःखभाक् | प्रदर्शयन्ति |
ANSWER: विद्यार्थी इसका उच्चारण करें।
Question 2:मञ्जूषातः समानार्थकपदानि चित्वा लिखत-
| परस्य | दुःखम् | आत्मानम् | बाधितः | परिवारः | सम्पन्नम् | त्यक्त्वा | सम्पूर्णे |
| स्वकीयम् | ........................... |
| अवरुद्धः | ........................... |
| कुटुम्बकम् | ........................... |
| अन्यस्य | ........................... |
| अपहाय | ........................... |
| समृद्धम् | ........................... |
| कष्टम् | ........................... |
| निखिले | ........................... |
ANSWER:
| स्वकीयम् | आत्मानम् |
| अवरुद्धः | बाधितः |
| कुटुम्बकम् | परिवारः |
| अन्यस्य | परस्य |
| अपहाय | त्यक्त्वा |
| समृद्धम् | सम्पन्नम् |
| कष्टम् | दुःखम् |
| निखिले | सम्पूर्णे |
Question 3: रेखाङ्कितानि पदानि संशोध्य लिखत–
(क) छात्राः क्रीडाक्षेत्रे कन्दुकात् क्रीडन्ति।
(ख) ते बालिकाः मधुरं गायन्ति।
(ग) अहं पुस्तकालयेन पुस्तकानि आनयामि।
(घ) त्वं किं नाम?
(ङ) गुरुं नमः।
ANSWER:
(क) छात्रा: क्रीडाक्षेत्रे कन्दुकेन् क्रीडन्ति।
(ख) ता: बालिका: मधुरं गायन्ति।
(ग) अहं पुस्तकालयात् पुस्तकानि आनयामि।
(घ) त्वाम् किं नाम?
(ङ) गुरवे नम:।
Question 4:
मञ्जूषातः विलोमपदानि चित्वा लिखत–
| अधुना | मित्रतायाः | लघुचेतसाम् | गृहीत्वा | दुःखिनः | दानवाः |
| शत्रुतायाः | ........................... |
| पुरा | ........................... |
| मानवाः | ........................... |
| उदारचरितानाम् | ........................... |
| सुखिनः | ........................... |
| अपहाय | ........................... |
ANSWER:
| शत्रुतायाः | मित्रता-याः |
| पुरा | अधुना |
| मानवाः | दानवाः |
| उदारचरितानाम् | लघुचेत-साम् |
| सुखिनः | दुःखिनः |
| अपहाय | गृहीत्वा |
Page No 58:
Question 5:
अधोलिखितपदानां लिङ्गं, विभक्तिं वचनञ्च लिखत-
| पदानि | लिङ्गम् | विभक्तिः | वचनम् |
बन्धुः | .................. | .................. | .................. |
देशान् | .................. | .................. | .................. |
घृणायाः | .................. | ................. | ............... |
कुटुम्बकम् | .................. | .................. | .................. |
रक्षायाम् | .................. | .................. | .................. |
ज्ञानविज्ञानयोः | .................. | .................. | .................. |
ANSWER:
पदानि | लिङ्गम् | विभक्ति: | वचनम् |
बन्धु: | पुँल्लिङ्गम् | प्रथमा | एकवचनम् |
देशान् | पुँल्लिङ्गम् | द्वितीया | बहुवचनम् |
घृणाया: | स्त्रीलिङ्गम् | पञ्चमी | एकवचनम् |
कुटुम्बकम् | स्त्रीलिङ्गम् | द्वितीया | एकवचनम् |
रक्षायाम् | स्त्रीलिङ्गम् | सप्तमी | एकवचनम् |
ज्ञानविज्ञानयोः | पुँल्लिङ्गम् | सप्तमी | द्विवचनम् |
Question 6: कोष्ठकेषु दत्तेषु शब्देषु समुचितां विभक्तिं योजयित्वा रिक्तस्थानानि पूरयत-
ANSWER:
(क) विद्यालयम् उभयत: वृक्षा: सन्ति। (विद्यालय)
कृष्णम् उभयत: गोपालिका:। (कृष्ण)
(ख) ग्रामं परित: गोचारणभूमि:। (ग्राम)
मन्दिरं परित: भक्ता:। (मन्दिर)
(ग) सूर्याय नम:। (सूर्य)
गुरवे नम:। (गुरु)
(घ) वृक्षस्य उपरि खगा:। (वृक्ष)
अश्वस्य उपरि सैनिक:। (अश्व)
Question 7: कोष्ठकात् समुचितं पदं चित्वा रिक्तस्थानानि पूरयत-
(क) .................... नमः। (हरिं/हरये)
(ख) .................... पारितः कृषिक्षेत्राणि सन्ति। (ग्रामस्य/ग्रामम्)
(ग) .................... नमः। (अम्बायाः/अम्बायै)
(घ) .................... उपरि अभिनेता अभिनयं करोति। (मञ्चस्य/मञ्चम्)
(ङ) ................ उभयतः पत्रौ स्तः। (पितरम्/पितुः)
ANSWER:
(क) हरये नम:। (हरिं/हरये)
(ख) ग्रामम् परित: कृषिक्षेत्राणि सन्ति। (ग्रामस्य/ग्रामम्)
(ग) अम्बायै नम:। (अम्बाया:/अम्बायै)
(घ) मञ्चस्य उपरि अभिनेता अभिनयं करोति। (मञ्चस्य/मञ्चम्)
(ङ) पितरम् उभयत: पुत्रौ स्त:। (पितरम्/पितु:)
