Class 7 Sanskrit Chapter 5
पञ्चमः पाठः- पण्डिता रमाबाई
Question 1: एकपदेन उत्तरत-
(क) 'पण्डिता' 'सरस्वती' इति उपाधिभ्यां का विभूषिता?
(ख) रमा कुतः संस्कृतशिक्षां प्राप्तवती?
(ग) रमाबाई केन सह विवाहम् अकरोत्?
(घ) कासां शिक्षायै रमाबाई स्वकीयं जीवनम् अर्पितवती?
(ङ) रमाबाई उच्चशिक्षार्थं कुत्र आगच्छत्?
ANSWER:
(क) 'पण्डिता' 'सरस्वती' इति उपाधिभ्यां पंडिता रमाबाई विभूषिता।
(ख) रमा स्वमातुः संस्कृतशिक्षां प्राप्तवती।
(ग) रमाबाई विपिनबिहारीदासेन सह विवाहम् अकरोत्।
(घ) नारीणां शिक्षायै रमाबाई स्वकीयं जीवनम् अर्पितवती।
(ङ) रमाबाई उच्चशिक्षार्थं इंग्लैण्डदेशं आगच्छत्।
Question 2: रेखाङ्गितपदानि आधृत्य प्रश्ननिर्माणं कुरुत-
(ख) पत्युः मरणानन्तरं रमाबाई महाराष्ट्रं प्रत्यागच्छत्।
(ग) रमाबाई मुम्बईनगरे 'शारदा-सदनम्' अस्थापयत्।
(घ) 1922 तमे ख्रिष्टाब्दे रमाबाई-महोदयायाः निधनम् अभवत्।
(ङ) स्त्रियः शिक्षां लभन्ते स्म।
ANSWER:
(क) कस्या: पिता समाजस्य प्रतारणाम् असहत?
(ख) कस्य मरणानन्तरं रमाबाई महाराष्ट्रं प्रत्यागच्छत्?
(ग) रमाबाई कुत्र 'शारदा-सदनम्' अस्थापयत्?
(घ) 1922 तमे ख्रिष्टाब्दे कस्या: निधनम् अभवत्?
(ङ) कस्मै शिक्षां लभन्ते स्म?
Question 3: प्रश्नानामुत्तराणि लिखत-
(क) रमाबाई किमर्थम् आन्दोलनं प्रारब्धवती?
(ख) निःसहायाः स्त्रियः आश्रमे किं किं लभन्ते स्म?
(ग) कस्मिन् विषये रमाबाई-महोदयायाः योगदानम् अस्ति?
(घ) केन रचनाद्वयेन रमाबाई प्रशंसिता वर्तते?
ANSWER:
(क) रमाबाई स्त्रीणां कृते वेदादीनां शास्त्राणां शिक्षायै आन्दोलनं प्रारब्धवती।
(ख) निःसहायाः स्त्रियः आश्रमे मुद्रण-टंकण-काष्ठकलादीनाञ्च लभन्ते स्म।
(ग) समाजसेवायाः अतिरिक्तं लेखनक्षेत्रे अपि रमाबाई-महोदयायाः योगदानम् अस्ति।
(घ) 'स्त्रीधर्मनीति', 'हाई कास्ट हिन्दू विमेन' इति रचनाद्वयेन रमाबाई प्रशंसिता वर्तते।
Page No 29:
Question 4: अधोलिखितानां पदानां निर्देशानुसारं पदपरिचय लिखत-
| पदानि | मूलशब्दः | लिङ्गम् | विभक्तिः | वचनम् |
| यथा- वेदानाम् | वेद | पुँल्लिङ्गम् | षष्ठी | बहुवचनम् |
पिता | ................ | ............... | ............... | ............... |
शिक्षायै | ............... | ............... | ............... | ............... |
कन्याः | ............... | ............... | ............... | ............... |
नारीणाम् | ............... | ............... | ............... | ............... |
मनोरमया | ............... | ............... | ............... | ............... |
ANSWER:
पदानि | मूलशब्द: | लिङ्गम् | विभक्ति: | वचनम् |
यथा-वेदानाम् | वेद | पुँल्लिङ्गम् | षष्ठी | बहुवचनम् |
पिता | पितृ | पुँल्लिङ्गम् | प्रथमा | एकवचनम् |
शिक्षायै | शिक्षा | स्त्रीलिङ्गम् | चतुर्थी | एकवचनम् |
कन्या: | कन्या | स्त्रीलिङ्गम् | प्रथमा | बहुवचनम् |
नारीणाम् | नारी | स्त्रीलिङ्गम् | षष्ठी | बहुवचनम् |
मनोरमया | मनोरमा | स्त्रीलिङ्गम् | तृतीया | एकवचनम् |
Question 5: अधोलिखितानां धातूनां लकारं पुरुषं वचनञ्च लिखत-
| धातुः | लकार: | पुरुष: | वचनम् | |
| यथा- आसीत् | अस् | लङ् | प्रथमपुरुषः | एकवचनम् |
कुर्वन्ति | ................ | ............... | ............... | ............... |
आगच्छत् | ............... | ............... | ............... | ............... |
निवसन्ति | ............... | ............... | ............... | ............... |
गमिष्यति | ............... | ............... | ............... | ............... |
अकरोत् | ............... | ............... | ............... | ............... |
ANSWER:
धातु: | लकार: | पुरुष: | वचनम् | |
यथा-आसीत् | अस् | लङ् | प्रथमपुरुष: | एकवचनम् |
कुर्वन्ति | 'कृ' | लट् | प्रथमपुरुष: | बहुवचनम् |
आगच्छत् | 'गम्' | लङ् | प्रथमपुरुष: | एकवचनम् |
निवसन्ति | 'नि' उपसर्ग 'वस' धातु | लट् | प्रथमपुरुष: | बहुवचनम् |
गमिष्यति | 'गम्' | लृट | प्रथमपुरुष: | एकवचनम् |
अकरोत् | 'कृ' | लङ् | प्रथमपुरुष: | एकवचनम् |
Question 6: अधोलिखितानि वाक्यानि घटनाक्रमानुसारं लिखत-
(क) रमाबाई-महोदयायाः विपिनबिहारीदासेन सह विवाहः अभवत्।
(ख) 1858 तमे ख्रिष्टाब्दे रमाबाई जन्म अलभत।
(ग) सा उच्चाशिक्षार्थम् इंग्लैण्डदेशं गतवती।
(घ) 1922 तमे ख्रिष्टाब्दे रमाबाई-महोदयायाः निधनम् अभवत्।
(ङ) सा मुम्बईनगरे शारदा-सदनम् अस्थापयत्।
(च) सा स्वमातुः संस्कृतशिक्षां प्राप्तवती।
ANSWER:
(ख) सा स्वमातुः संस्कृतशिक्षां प्राप्तवती।
(ग) रमाबाई-महोदयायाः विपिनबिहारीदासेन सह विवाहः अभवत्।
(घ) सा उच्चाशिक्षार्थम् इंग्लैण्डदेशं गतवती।
(ङ) सा मुम्बईनगरे शारदा-सदनम् अस्थापयत्।
(च) 1922 तमे ख्रिष्टाब्दे रमाबाई-महोदयायाः निधनम् अभवत्।
